مقدمه:
دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ در ایالات متحده آمریکا (از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۱) با تغییرات و تنشهای زیادی در زمینه تجارت بینالمللی همراه بود. سیاستهای تجاری ترامپ، از جمله جنگ تجاری با چین و اعمال تعرفههای سنگین بر روی کالاها، به طور چشمگیری بر صادرات و واردات کالا در ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورها تأثیر گذاشت. در این مقاله، به بررسی تأثیر پیروزی احتمالی ترامپ در انتخابات 2024 بر ترخیص کالا و بازار صادرات و واردات ایران خواهیم پرداخت.
1- تاثیر در صادرات واردات ایران
در دوره Donald Trump (دونالد ترامپ)، تحریمهای سنگین اقتصادی باعث کاهش چشمگیر صادرات غیرنفتی ایران شد. به عنوان مثال، در سال 1397 (آخرین سال ریاست جمهوری حسن روحانی)، صادرات غیرنفتی ایران حدود 41 میلیارد دلار بود، اما این رقم در سال 1399 (آخرین سال ریاست جمهوری ترامپ) به حدود 8 میلیارد دلار کاهش یافت. با روی کار آمدن بایدن، اگرچه تحریمهای جدیدی اعمال نشد، اما محدودیتهای پیشین همچنان پابرجا بودند و این مسئله به تداوم مشکلات در تجارت خارجی ایران انجامید.
2- تأثیرات بر سایر کشورها
جنگ تجاری با چین، که در دوره ترامپ آغاز شد، یکی از مهمترین تحولات در اقتصاد جهانی بود. این رقابت تجاری تأثیرات عمیقی بر زنجیره تأمین جهانی و افزایش هزینههای تولید در بسیاری از کشورها داشت. در دوره بایدن، اگرچه تلاشهایی برای کاهش تنشهای تجاری انجام شد، اما رقابت با چین همچنان بهعنوان یکی از چالشهای اصلی باقی ماند.
3- مزایا و معایب
حامیان سیاستهای تجاری ترامپ بر این باورند که این سیاستها به نفع تولیدکنندگان داخلی آمریکا بوده و تقاضا برای محصولات آمریکایی را افزایش داده است. با این حال، بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که این سیاستها به زیان اقتصاد جهانی تمام شده و منجر به افزایش قیمت کالاها و کاهش رشد اقتصادی در سطح جهانی شده است. در مقابل، بایدن تلاش کرده است تا با تقویت دیپلماسی و بازسازی روابط بینالمللی، ثبات بیشتری به اقتصاد جهانی ببخشد، هرچند که چالشهای جدیدی مانند جنگ اوکراین نیز به مسائل افزوده شده است.
جدول شماره 1 :
مقایسه شرایط اقتصادی دنیا در دوران ریاست جمهوری ترامپ و بایدن
| شاخص | دوره ریاست جمهوری ترامپ (2017-2021) | دوره ریاست جمهوری بایدن (2021-تاکنون) |
|---|---|---|
| رشد اقتصادی جهانی | 3.7% (متوسط سالانه) | 3.6% (متوسط سالانه) |
| نرخ بیکاری جهانی | 5.20% | 6.10% |
| نرخ تورم جهانی | 2.30% | 4.70% |
| شاخص بورس جهانی | افزایش 50% | افزایش 10% |
| قیمت نفت | 60 دلار در هر بشکه | 85 دلار در هر بشکه |
| جنگ تجاری | با چین و دیگر کشورها | تنشهای تجاری با چین ادامه دارد |
| روابط بینالملل | تنش و انزواگرایی | تلاش برای بازسازی روابط و دیپلماسی |
| بحرانهای جهانی | جنگ تجاری، شیوع کرونا | شیوع کرونا، جنگ اوکراین |
جدول شماره 2 :
اطلاعات تجاری ایران و سایر کشورها در دوران ترامپ و بایدن
| شاخص | دوره ترامپ (2017-2021) | دوره بایدن (2021-تاکنون) |
|---|---|---|
| رشد اقتصادی جهانی | 3.7% (متوسط سالانه) | 3.6% (متوسط سالانه) |
| نرخ بیکاری جهانی | 5.20% | 6.10% |
| نرخ تورم جهانی | 2.30% | 4.70% |
| شاخص بورس جهانی | افزایش 50% | افزایش 10% |
| قیمت نفت | 60 دلار در هر بشکه | 85 دلار در هر بشکه |
| صادرات غیرنفتی ایران | 40 میلیارد دلار | 35 میلیارد دلار |
| واردات ایران | 50 میلیارد دلار | 45 میلیارد دلار |
جدول شماره 3 :
مقایسه شرایط صادرات و واردات کالا به ایران در دوران ترامپ و بایدن
| شاخص | دوره ترامپ (2017-2021) | دوره بایدن (2021-تاکنون) |
|---|---|---|
| صادرات غیرنفتی | 40 میلیارد دلار | 35 میلیارد دلار |
| واردات | 50 میلیارد دلار | 45 میلیارد دلار |
| مهمترین کالاهای صادراتی | میعانات گازی، محصولات پتروشیمی، فرش،زعفران، مواد معدنی | میعانات گازی، محصولات پتروشیمی،مواد معدنی، محصولات کشاورزی |
| مهمترین کالاهای وارداتی | ماشینآلات، مواد اولیه، کالاهای اساسی، تجهیزات پزشکی | کالاهای اساسی، ماشینآلات، مواد اولیه، تجهیزات پزشکی |
| موانع صادرات | تحریمهای اقتصادی، تنشهای سیاسی، مشکلات بانکی و نقل و انتقال مالی | تحریمهای اقتصادی، تنشهای سیاسی، کمبود نقدینگی، مشکلات بانکی و نقل و انتقال مالی |
| موانع واردات | تحریمهای اقتصادی، کمبود منابع ارزی، افزایش قیمت ارز، مشکلات بانکی و نقل و انتقال مالی | تحریمهای اقتصادی، کمبود منابع ارزی، افزایش قیمت ارز، مشکلات بانکی و نقل و انتقال مالی |
4- نکات قابل توجه
رشد اقتصادی در دوره ترامپ کمی بیشتر از دوره بایدن بوده، اما تفاوتها چندان چشمگیر نیست. نرخ بیکاری جهانی در دوره بایدن، به دلیل شیوع کرونا افزایش یافته است. همچنین، در دوره بایدن نرخ تورم جهانی بهطور قابل توجهی افزایش یافته که بخشی از آن ناشی از بحرانهای جهانی مانند جنگ اوکراین و تحولات ژئوپلیتیکی است.
5- بررسی شرایط صادرات و واردات در دوران ریاست جمهوری ترامپ و بایدن
دورههای ریاست جمهوری ترامپ و بایدن هر دو با چالشها و فرصتهای مختلفی در زمینه تجارت بینالمللی همراه بودند. سیاستهای تحریمی ترامپ تأثیر منفی زیادی بر صادرات و واردات ایران داشت. بایدن نیز با حفظ این تحریمها و مواجهه با بحرانهای جدید، تجارت بینالمللی ایران را با مشکلاتی مواجه کرده است.
6- پیشبینی تأثیرات پیروزی ترامپ در 2024 بر بازار صادرات و واردات کالا به ایران
با توجه به سیاستهای پیشین ترامپ، احتمال افزایش تحریمها در صورت پیروزی مجدد وی بسیار بالاست. این امر ممکن است منجر به کاهش بیشتر صادرات و واردات ایران، افزایش قیمت ارز و در نتیجه افزایش نوسانات در بازارهای داخلی شود.
مقاله " پرفروش ترین کالاهای وارداتی در سال 1403 و نحوه ی ترخیص آنها از گمرک ایران رجوع شود "
نکته نهایی:
با توجه به تحلیلها و پیشبینیهای مدیران شرکت آتکو، پیروزی احتمالی ترامپ در انتخابات 2024 ممکن است پیامدهای منفی جدی برای بازار صادرات و واردات کالا به ایران داشته باشد. از این رو، پیشنهاد میشود که شرکتها و فعالان اقتصادی به دقت تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی را زیر نظر داشته و استراتژیهای خود را متناسب با این تحولات تنظیم کنند.