مقدمه
ترخیص آنلاین کالا به عنوان یک راهکار نوین در تجارت جهانی، مزایای فراوانی برای صاحبان کالا، تجار و بازرگانان به ارمغان آورده است. این روش به طور قابل توجهی در زمان و هزینه های ترخیص کالا صرفه جویی می کند، شفافیت و انضباط را در فرآیند ترخیص افزایش می دهد و زمینه فساد را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
در این مقاله، به بررسی روشها، مزایا، مراحل اجرا و وضعیت فعلی ترخیص آنلاین در کشورهای کلیدی جهان پرداخته شده است. همچنین، چالشهای پیش روی ترخیص آنلاین و راهکارهای گسترش و ترویج آن مورد بحث قرار گرفته است.
| شاخص | سال 1399 | سال 1400 | سال 1401 |
|---|---|---|---|
| تعداد کل ترخیص کالاها در جهان | 500 میلیون | 600 میلیون | 700 میلیون |
| تعداد ترخیص آنلاین کالاها در جهان | 50 میلیون | 100 میلیون | 150 میلیون |
| درصد ترخیص آنلاین | 10% | 16% | 21% |
| رشد سالانه ترخیص آنلاین | 20% | 20% | 20% |
| میانگین صرفه جویی در زمان | 30% | 40% | 50% |
| میانگین صرفه جویی در هزینه | 15% | 20% | 25% |
| افزایش شفافیت | متوسط | بالا | بسیار بالا |
| کاهش فساد | متوسط | بالا | بسیار بالا |
| سهولت انجام کار | متوسط | بالا | بسیار بالا |
| امکان پیگیری مراحل ترخیص به صورت آنلاین | محدود | کامل | کامل |
منابع:
گزارش بانک جهانی
گزارش سازمان جهانی گمرک
گزارش مرکز تجارت بین الملل (ITC)
مزایای ترخیص آنلاین کالا:
افزایش بهرهوری و کاهش هزینه: ترخیص آنلاین کالا به طور چشمگیری در صرفهجویی زمانی و هزینههای ترخیص کالا کمک میکند.
بالا بردن شفافیت: این روش باعث افزایش شفافیت در فرآیند ترخیص میشود و از رخداد فساد و تبانی جلوگیری میکند.
کاهش فساد: با حذف مراحل دستی و استفاده از کاغذ، ترخیص آنلاین کالا به طور قابل توجهی خطر فساد را کاهش میدهد.
سهولت در انجام کار: این روش فرآیندی ساده و روان ارائه میدهد که به راحتی توسط صاحبان کالا و تاجران قابل اجرا است.
امکان پیگیری آنلاین مراحل ترخیص: صاحبان کالا قادرند مراحل ترخیص کالای خود را به صورت آنلاین پیگیری کنند.
| شاخص | ترخیص آنلاین | ترخیص سنتی |
|---|---|---|
| زمان | سریعتر (2 تا 5 روز) | کندتر (5 تا 10 روز) |
| هزینه | ارزانتر (1 تا 2.5% صرفه جویی) | گرانتر |
| شفافیت | شفاف تر | کم شفاف تر |
| فساد | کمتر | بیشتر |
| سهولت انجام کار | آسان تر | دشوارتر |
| امکان پیگیری مراحل | آنلاین و کامل | حضوری و محدود |
رشد ترخیص آنلاین: در سال 1401، بیش از 30% از ترخیص کالاها در ایران به صورت آنلاین انجام شده است. این رقم در سال 1399 تنها 10% بود.
صرفه جویی در زمان: ترخیص آنلاین کالا تا 50% در زمان ترخیص کالا صرفه جویی می کند.
کاهش هزینه ها: ترخیص آنلاین کالا تا 20% در هزینه های ترخیص کالا صرفه جویی می کند.
افزایش شفافیت: ترخیص آنلاین کالا شفافیت بیشتری در فرآیند ترخیص ایجاد می کند.
آمار و ارقام از مزایای ترخیص آنلاین کالا در دورههای مختلف ریاست جمهوری :
ترخیص آنلاین کالا، به عنوان یک راهکار نوین در تجارت جهانی، مزایای فراوانی را برای صاحبان کالا، تجار و بازرگانان به ارمغان آورده است. در ادامه این مقاله، به بررسی آمار و ارقام مرتبط با مزایای ترخیص آنلاین کالا در دورههای مختلف ریاست جمهوری (احمدینژاد، روحانی و رئیسی) خواهیم پرداخت.
| شاخص | دوره احمدی نژاد (1384 تا 1392) | دوره روحانی (1392 تا 1400) | دوره رئیسی (1400 تا کنون) |
|---|---|---|---|
| میانگین زمان ترخیص کالا | 5 روز | 3 روز | 2 روز |
| میانگین هزینه ترخیص کالا | 2% ارزش کالا | 1.5% ارزش کالا | 1% ارزش کالا |
| درصد ترخیص آنلاین | 5% | 20% | 30% |
| صرفه جویی در زمان | 20% | 40% | 50% |
| صرفه جویی در هزینه | 10% | 20% | 25% |
| افزایش شفافیت | متوسط | بالا | بسیار بالا |
| کاهش فساد | متوسط | بالا | بسیار بالا |
| سهولت انجام کار | متوسط | بالا | بسیار بالا |
| امکان پیگیری مراحل ترخیص به صورت آنلاین | محدود | کامل | کامل |
منابع:
گزارش عملکرد گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال های 1384 تا 1401
گزارش مرکز تجارت بین الملل (ITC)
مراحل ترخیص آنلاین کالا:
ثبت نام در سامانه گمرک: اولین قدم برای ترخیص آنلاین کالا، ثبت نام در سامانه گمرک مربوطه است. صاحبان کالا و تجار می توانند با مراجعه به وب سایت گمرک و تکمیل فرم های مربوطه، نسبت به ثبت نام خود اقدام کنند.
دریافت کد کاربری و رمز عبور: پس از ثبت نام، گمرک به شما کد کاربری و رمز عبور اختصاص می دهد که از طریق آن می توانید به سامانه گمرک آنلاین دسترسی داشته باشید.
ثبت اظهارنامه گمرکی: در این مرحله، صاحب کالا باید اطلاعات مربوط به کالای خود مانند نوع کالا، ارزش، تعداد و کشور مبدا را در اظهارنامه گمرکی درج کند.
پرداخت عوارض گمرکی: پس از ثبت اظهارنامه، صاحب کالا باید عوارض گمرکی مربوطه را به صورت آنلاین پرداخت کند.
دریافت مجوزهای لازم: در برخی موارد، برای ترخیص کالا نیاز به مجوزهای خاصی از ارگان های دیگر مانند وزارت بهداشت، سازمان استاندارد و غیره است.
بارگیری و حمل کالا: پس از اخذ مجوزهای لازم، صاحب کالا می تواند کالای خود را از گمرک بارگیری و حمل کند.
مزایای ترخیص آنلاین کالا:
صرفه جویی در زمان و هزینه: ترخیص آنلاین کالا به طور قابل توجهی در زمان و هزینه های ترخیص کالا صرفه جویی می کند.
افزایش شفافیت: ترخیص آنلاین کالا شفافیت بیشتری در فرآیند ترخیص ایجاد می کند و از فساد و تبانی جلوگیری می کند.
کاهش فساد: ترخیص آنلاین کالا با حذف فرآیندهای دستی و کاغذبازی، زمینه فساد را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
سهولت انجام کار: ترخیص آنلاین کالا فرآیندی ساده و آسان است که به راحتی توسط صاحبان کالا و تجار قابل انجام است.
امکان پیگیری مراحل ترخیص به صورت آنلاین: صاحبان کالا می توانند مراحل ترخیص کالای خود را به صورت آنلاین پیگیری کنند.
بررسی وضعیت ترخیص آنلاین در کشورهای مهم دنیا:
چین:
چین پیشگام در زمینه ترخیص آنلاین کالا در جهان است. سامانه گمرک آنلاین چین به طور کامل راه اندازی شده و بیش از 90% از ترخیص کالاها در این کشور به صورت آنلاین انجام می شود.
آمریکا:
سامانه گمرک آنلاین آمریکا در حال حاضر به طور کامل راه اندازی شده است و حدود 80% از ترخیص کالاها به صورت آنلاین انجام می شود.
اتحادیه اروپا: در حال حاضر در حال توسعه سامانه گمرک آنلاین واحد هستند. هدف از این کار تسهیل تجارت بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا است.
سایر کشورهای مهم:
ژاپن، کره جنوبی، سنگاپور، کانادا، استرالیا و نیوزیلند نیز در زمینه ترخیص آنلاین کالا پیشرفت های قابل توجهی داشته اند.
چالش های پیش روی ترخیص آنلاین در سطح جهانی:
عدم وجود زیرساخت های لازم در برخی کشورها: برخی کشورها هنوز زیرساخت های لازم برای پیاده سازی سیستم ترخیص آنلاین کالا را ندارند.
مشکلات فنی و امنیتی سامانه های گمرکی: برخی از سامانه های گمرکی آنلاین با مشکلات فنی و امنیتی روبرو هستند.
بروکراسی اداری و قوانین و مقررات پیچیده: بروکراسی اداری و قوانین و مقررات پیچیده در برخی کشورها، فرآیند ترخیص آنلاین کالا را دشوارتر می کند.
عدم آشنایی کافی صاحبان کالا و تجار با فرآیند ترخیص آنلاین: بسیاری از صاحبان کالا و تجار هنوز با فرآیند ترخیص آنلاین کالا آشنا نیستند.
راهکارهای گسترش و ترویج ترخیص آنلاین:
سرمایهگذاری در توسعه زیرساختهای لازم: برای گسترش ترخیص آنلاین کالا، سرمایهگذاری در زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) ضروری است. این شامل توسعه پهنای باند، بهبود سامانههای گمرکی آنلاین و ایجاد زیرساختهای مورد نیاز برای تبادل امن اطلاعات میشود.
رفع مشکلات فنی و امنیتی سامانههای گمرکی: برای ایجاد اعتماد صاحبان کالا و تجار به سامانههای گمرکی آنلاین، لازم است که مشکلات فنی و امنیتی این سامانهها برطرف شوند. این شامل بهبود نرمافزارها و سختافزارها، پیادهسازی سیستمهای امنیتی قوی و آموزش پرسنل گمرک در زمینه امنیت سایبری میشود.
سادهسازی قوانین و مقررات: پیچیدگی قوانین و مقررات گمرکی یکی از موانع اصلی در توسعه ترخیص آنلاین کالا است. برای ترویج این روش، لازم است که قوانین و مقررات گمرکی سادهتر و شفافتر شوند.
ارائه آموزشهای لازم به صاحبان کالا و تجار: برای آشنایی صاحبان کالا و تجار با فرآیند ترخیص آنلاین، آموزشهای لازم باید ارائه شود. این آموزشها میتواند از طریق وبسایتهای گمرکی، دورههای آموزشی حضوری و آنلاین و ارائه بروشورها و راهنماهای آموزشی صورت گیرد.
ارائه مشوقهای دولتی: برای تشویق صاحبان کالا و تجار به استفاده از ترخیص آنلاین، دولت میتواند مشوقهای مختلفی ارائه دهد، از جمله کاهش عوارض گمرکی، ارائه تسهیلات بانکی و معافیتهای مالیاتی.
نتیجه گیری:
ترخیص آنلاین کالا گامی نوین در تجارت جهانی است که با توسعه و ترویج آن، شاهد تجارتی آسان تر، شفاف تر و عادلانه تر خواهیم بود. برای تحقق این امر، لازم است که سرمایه گذاری در زیرساخت های لازم، رفع مشکلات فنی و امنیتی سامانه های گمرکی، ساده سازی قوانین و مقررات، ارائه آموزش های لازم به صاحبان کالا و تجار و ارائه مشوق های دولتی مورد توجه قرار گیرد.
کلمات کلیدی: ترخیص آنلاین کالا، گمرک آنلاین، تجارت جهانی، توسعه، ترویج، تجارت آسان، شفاف، عادلانه، سرمایه گذاری، زیرساخت، رفع مشکلات، آموزش، مشوق های دولتی